De Wortel

De wortel die als groente gekweekt wordt, is botanisch dezelfde soort als wilde peen. Deze kruist zeer gemakkelijk met de eetbare peen, waardoor er zo nu en dan een witte wortel tussen de gekweekte wortelen kan voorkomen. Wortels zijn rijk aan bètacaroteen, dat in het lichaam wordt omgezet in vitamine A.

Geschiedenis
De huidige oranje wortel is het resultaat van kruisingen. De eerste wortels kwamen uit Iran en werden door de V.O.C. in de 17e eeuw naar Nederland overgebracht. De wortel werd in Nederland gekruist totdat deze de oranjekleur van het Huis Oranje-Nassau had. De wortel dankt dus zijn huidige kleur aan de ‘Oranjes’ (Nederlanders). De oranje wortel werd pas in de 17e eeuw verspreid over de rest van Europa.

De Nederlandse teelt
In Nederland komen de volgende peensoorten voor:

• Bospeen en waspeen
• Nantes
• Winterpeen: onder andere de Flakkeese en de Berlikummer
• Parijse broei (ronde peen)

De wortel is een heel dankbare groente om in de tuin of in bakken op het balkon te verbouwen. Hij kan in januari ql gezaaid worden. Bij te vroeg zaaien kan echter de  bloei te vroeg optreden. Ze beginnen dus al vrij vroeg in het seizoen te groeien en al relatief snel kan men er elke dag een paar uittrekken om rauw op te eten. En hoe meer men het veldje uitdunt, hoe beter de anderen zullen groeien.
Bij de teeltwijze kan onderscheid gemaakt worden in bedekte vroege, onbedekte vroege, zomer- en herfstteelt en onderdekkers teelt. De onderdekkersteelt wordt ter bescherming tegen de vorst gedurende de wintermaanden afgedekt met plastic folie en stro. Deze peen wordt na de winter tot in mei geoogst.

Gezondheid
Wortels bevatten A, C, B1, B2, B3, B5, B6, B12 en E plus nog goede mineralen. Door al die gezonde voedingsstoffen werken wortels vaatverwijdend. Dit is vooral belangrijk als je wat meer op leeftijd komt.

Wortelen hebben een positieve werking op de productie van rode bloedlichamen. Ze werken cholesterolverlagend en zijn daardoor goed voor je hart. De bètacaroteen die in penen zitten worden omgezet in vitamine A, wat helpt bij het goed functioneren van de ogen.

Maar ook heeft de huid baat bij het gebruik van bètacaroteen. De huid wordt mooier als je regelmatig wortelen eet. Daarnaast helpt bètacaroteen samen met de hoeveelheid vezels die in wortelen zitten voor een gezonde darmwerking. Dat de peen gezond eten is en goed voor je ogen maar hij is ook lekker smoothie- en shake recepten. De wortel maakt deze een stuk zoeter, waardoor ze goed gebruikt kunnen worden voor de kinderdrankjes.

Toepassingen en bewaren
Wortelen kunnen rauw gegeten worden uit het vuistje of in een salade. De winterpeen wordt veel gebruikt voor stamppot of wildgerechten. Wortel is verder te gebruiken als gemengde groente, stoofgroente, in wok- en roerbak- gerechten of in de soep. Waspeen en bospeen kunnen in de koelkast ongeveer 1 week bewaard blijven. Winterpeen bewaar je op een koele plek buiten de koelkast.

Voedingsstoffen

De voedingsstoffen voor 100 gram bospeen zijn:

Bospeen, winterpeen, etc. verschillen met bovenstaande gegevens.

Bron: Wikipedia en Nevo